Alles kan gebeuren. Daarom zal PiS nergens voor terugdeinzen.

[Pieszyce]

Alles kan gebeuren. Daarom zal PiS nergens voor terugdeinzen.

Karolina Lewicka
09 stycznia 2023

Niets is zeker. Tien maanden voor de verkiezingen zijn de kansen van de twee partijen redelijk gelijk. Het gaat om slechts enkele procentpunten, die sommigen zullen verliezen en anderen zullen winnen. Het is moeilijk om zelfs maar over trends te praten. Blijkbaar verzwakt PiS, maar het is geen neerwaartse beweging.

Een jaar geleden zat de partij van Jarosław Kaczyński in een gat van dertig procent, om in april, toen het naoorlogse vlageffect in werking trad, weer met maar liefst vijf procentpunten op te bouwen. Het einde van de zomer bracht verdere dalingen, waarschijnlijk ingegeven door de vrees van het publiek voor een kolenvrije winter.

In september een lichte opleving, maar daarna aanhoudende, maar kleine verliezen gedurende het hele najaar. De steuncurve voor het Civic Platform gaat omhoog, maar opvallend langzaam. Het is nog steeds niet gelukt om permanent 30 procent steun te bereiken, het doel dat Donald Tusk voor eind 2021 had gesteld. Ondertussen, in december 2022 - dus twaalf maanden later - vooraan nog steeds twee, hoewel zo dicht bij drie (29 procent).

Als we de twee huidige curven verlengen, zullen ze elkaar over twee tot drie maanden snijden: Platform onttroont PiS, dat op zijn beurt onder de één procent zakt.

Dat kan wel of niet het geval zijn, want we weten tenslotte niet wat ons om de hoek te wachten staat. Komt er na de pandemie en het conflict in het Oosten niet nog een zwarte zwaan die de partijvoorkeur van de kiezers zal veranderen? Of zal er een druppel vallen die de zwartheid van de bitterheid overgiet? Of komt een van de partijen in het bezit van een wunderwaffe?

Het onvermogen om ongewone gebeurtenissen te voorspellen betekent dat we de loop van de geschiedenis niet kunnen voorspellen - leert Nicholas Nassim Taleb, Amerikaans schrijver en investeerder.

PiS heeft niet het laatste woord gezegd

Kaczynski beseft dat nog niet alles verloren is, vandaar dat zijn vastberadenheid groeit. Dat zien we aan de acties van deze regering. Het is de meedogenloze verhoging van de uitgaven voor propaganda (een amendement op de begrotingswet waarbij de middelen voor TVP worden verhoogd van twee miljard tot bijna drie miljard in 2023) of de accumulatie van financiële middelen voor de campagne (eerbetuigingen aan PiS door bestuursleden van bedrijven van de schatkist).

Dit zijn voorstellen tot wijziging van de kieswet om de opkomst op het platteland en onder ouderen te verhogen, d.w.z. in die gebieden en segmenten van het electoraat waar PiS aanzienlijk beter scoort dan de oppositie. Het is het idee van een doorlichtingscommissie, die Donald Tusk - want hij is de enige waar het hier om gaat - kan onderwerpen aan een verbod van tien jaar om een openbaar ambt te bekleden.

Het is ook een wanhopige, zij het tot nu toe mislukte, poging om EU-geld te krijgen. De partij Wet en Rechtvaardigheid heeft echter nog niet haar laatste woord gezegd over de KPO, en een idee voor een uitweg uit de coalitie impasse werd onlangs voorgesteld aan Kaczyński door Michał Karnowski: Er moet worden overeengekomen dat zes maanden na de goedkeuring van de wet een analyse van de werking ervan zal worden uitgevoerd. Als blijkt dat het inderdaad een bron van grote juridische chaos is (...), dan zal de parlementaire meerderheid kunnen reageren - wat bij wet is ingevoerd, kan bij wet worden ingetrokken.

Het advies van Karnowski is dan ook om de wijziging van de wet op het Hooggerechtshof, het twistpunt tussen de Wet en Rechtvaardigheid partij, Solidarna Polska en de president, snel aan te nemen, voor de neus van de Europese Commissie te wuiven, het geld van de KPO af te pakken en vervolgens de ingevoerde regelgeving met een andere wet terug te draaien. De regering van Mateusz Morawiecki zal ook zeker niet terugdeinzen voor een dergelijk scenario.

Anderzijds meldde Polityka enkele weken geleden dat PiS investeert in onderzoek dat de ontwikkeling van neurowetenschappen en het ontwerp van verkiezingsstrategieën combineert. Sinds wetenschappers het menselijk brein met magnetische resonantie beeldvorming hebben bestudeerd, zijn we er zeker van dat, zoals de Amerikaanse sociaal psycholoog Jonathan Haidt schrijft: De ruiter is onze bewuste redenering, de olifant is de andere 99% van de mentale processen die buiten het bewustzijn verlopen, maar die het merendeel van onze handelingen bepalen.

En natuurlijk ook verkiezingsacties. Erkennen wat mensen werkelijk denken en voelen, zonder de door rationalisering, conformisme of politieke correctheid geconditioneerde vooroordelen, kan de sleutel zijn tot politiek succes. PiS heeft, zoals alle populisten, lang vertrouwd op publieke emoties. Dankzij de neurowetenschap kan zij hen nog nauwkeuriger identificeren en electoraal verdisconteren. Het zal het tenminste proberen.

"Nederigheid is nooit genoeg".

Dit jaar wordt ook een duel van verhalen. Het is al duidelijk dat PiS zich opmaakt om het verhaal te vertellen van het grote succes dat desinflatie zou moeten zijn, ongeveer vanaf april, zes maanden voor de verkiezingen. Verlaging van de inflatie betekent natuurlijk niet dat de prijzen zullen dalen, alleen dat ze wat langzamer zullen stijgen. Maar dit kan genoeg zijn voor de partij Wet en Rechtvaardigheid om het publiek gerust te stellen en Adam Glapiński-achtige sprookjes te spinnen over een "Pools economisch wonder".

 De voorzitter van de Wet en Rechtvaardigheid partij lijkt de activisten een nog veel zwaardere taak te hebben opgelegd, zoals Joachim Brudziński op de tweede dag van het nieuwe jaar meldde: "Opnieuw stuurt Jarosław Kaczyński ons, parlementariërs, om elke dag Polen te ontmoeten, om te praten in dorpen, gemeenten en zelfs parochies. De Wet en Rechtvaardigheid partij wil in deze 2023 voor ons allen (...) van Świnoujście tot Bogatynia, van Ustrzyki Dolne tot Suwałki, eraan herinneren wat nederigheid is. Er is nooit genoeg nederigheid.

De Partij Recht en Rechtvaardigheid begon haar bewind in 2015 met de bevestiging van deze deugd, en deze nederigheid, samen met "werk, gematigdheid, voorzichtigheid en verantwoordelijkheid", klonk door in het exposé van Beata Szydło, maar we hebben nooit nederigheid gezien in de Wet en Rechtvaardigheid partij. Het was en is een arrogante, zelfs brutale regering, waar PiS lange tijd mee weg kon komen, maar het zal niet per se mogelijk zijn opnieuw gematigde kiezers te vangen met deze stok der nederigheid.

Temeer daar Kaczynski's andere gebod uit de campagne van 2015 dat "wie zijn politieke positie wil verzilveren, moet vertrekken" niet van toepassing is - integendeel, in PiS is men, naar PiS gaat men en PiS steunt men om zich financieel op te bouwen.

De kleinere en grotere fortuinen die de afgelopen zeven jaar zijn gemaakt, kunnen PiS meer pijn doen dan het gebrek aan miljarden euro's van de KPO, wat de conventionele Jan Kowalski zich niet kan voorstellen. Waarom?

Want hoewel het niet moeilijk is het eens te zijn met prof. Andrzej Leder, die stelt dat "PiS bloed en been is van zijn electoraat, inclusief dieverij, opdringerigheid, nepotisme en alles voor elkaar krijgen voor zijn eigen volk", is het alleen met dit hardcore sektarische electoraat, dat elke gemeenheid van PiS accepteert, dat verkiezingen niet gewonnen kunnen worden. Daarin ligt de grootste hoop voor 2023.

Bron:    natemat.pl       język po Polsku