Rechter der Rechters. Nawrocki's Verbazingwekkende Gedrag

[Pieszyce]

Rechter der Rechters. Nawrocki's Verbazingwekkende Gedrag

Cezary Nowak
12 november 2025

Zelden doen zich momenten voor in het Poolse openbare leven die zo duidelijk aantonen hoe ver de regering kan afwijken van haar eigen principes.

Karol Nawrocki, dezelfde man die op de dag van zijn inauguratie sprak over de noodzaak om "Polen terug te brengen naar de rechtsstaat", heeft zojuist aangekondigd de benoeming van 46 rechters te weigeren, omdat hij hen ervan beschuldigt "de constitutionele en juridische orde in twijfel te trekken". Dit klinkt serieus. Maar in werkelijkheid is het een politieke zet, geen constitutionele – en een bewijs dat de nieuwe president in zijn eerste weken in functie ervoor heeft gekozen de taal van verdeeldheid en discipline te gebruiken in plaats van dialoog en recht.

"Ik zal geen benoemingen of promoties verlenen aan rechters die de constitutionele en juridische orde van de Republiek Polen in twijfel trekken; aan die rechters die luisteren naar de kwade geruchten van minister van Justitie Waldemar Żurek," zei Nawrocki, die duidelijk genoot van zijn rol als hoeder van de grondwet. Zijn woorden klinken echter als een ontkenning van de grondwet, die geen bepaling bevat die de president toestaat de "opvattingen" van een rechter te beoordelen als criterium voor benoemingen.

De ironie is moeilijk te missen: Nawrocki, die opriep tot een "terugkeer naar de rechtsstaat", voert zelf selectieve wetgeving in – afhankelijk van loyaliteit aan het staatshoofd. In zijn woorden klinkt de grondwet als een instrument van politieke chantage. Degenen die het ermee eens zijn, zullen worden genomineerd. Degenen die twijfelen, zullen op een zwarte lijst worden geplaatst.

"Ik maak vandaag gebruik van dit recht – ik weiger 46 rechters te nomineren," kondigde Nawrocki trots aan, alsof het een persoonlijke prestatie was. Het probleem is dat geen enkele wet de president zo'n ruime beoordelingsvrijheid geeft bij het beoordelen van de opvattingen van rechters. Ja, hij kan een benoeming weigeren, maar hij moet die grondwettelijk rechtvaardigen, niet retorisch. Ondertussen doet Nawrocki niet eens alsof het hier om inhoudelijke kwesties gaat – rechters, zoals hij zegt, "luisteren naar de kwade fluisteringen van minister Żurek." Dit is niet langer de taal van de wet, maar de taal van propaganda.

Nog maar een paar maanden geleden sprak de Nawrocki in zijn parlementaire toespraak over de noodzaak om "het evenwicht tussen de machten te herstellen" en dat "rechters verantwoordelijk zijn voor het vellen van vonnissen in naam van de Republiek Polen." Vandaag de dag muilt hij zelf deze rechterlijke macht de mond en beslist hij willekeurig wie promotie verdient en wie niet. In plaats van evenwicht hebben we een nieuw model van ondergeschiktheid – rechters die gehoorzaam zijn aan de president.

In die zin volgt Nawrocki een pad dat zijn voorgangers, hoewel ze het probeerden, nooit volledig hebben gevolgd. In plaats van het gezag van het ambt te versterken, creëert hij een sfeer van loyalistische selectie. In zijn visie is de rechtsstaat geen universele waarde, maar een privilege voor "ons volk".

Het is moeilijk om de indruk te ontlopen dat Nawrocki twee dingen met elkaar verwart: loyaliteit aan de grondwet en loyaliteit aan de president. Zijn woorden – "Ik zal die rechters die de constitutionele en juridische orde van de Republiek Polen respecteren, bevorderen en promoveren" – impliceren dat alleen zij die de interpretatie van de grondwet door het presidentieel paleis accepteren, promotie verdienen. Dit is een logische omkering van de rollen: in plaats van een onafhankelijke rechterlijke macht hebben we een systeem dat door de uitvoerende macht wordt beoordeeld.

En nog één ding: Nawrocki noemt een "vijfjarenplan" waarin niemand die "de constitutionele bevoegdheden van de president in twijfel trekt" zal worden genomineerd. Dit klinkt als een aankondiging van een personeelssanering binnen de rechterlijke gemeenschap. In wezen heeft de president zojuist een nieuw drukmiddel gecreëerd: benoeming wordt een beloning, afwijzing een straf.

Karol Nawrocki wilde de president van een "nieuw begin" zijn. Toch begint hij met een besluit dat riekt naar repressie en partijdigheid. Er is geen sprake van een dialoog met de derde pijler van de regering – er is slechts sprake van een reflex van macht. Toch kan een president, zelfs een machtige, geen officier van justitie zijn in de mantel van de Grondwet.

Vandaag weigert Nawrocki niet alleen de nominatie. Hij trekt symbolisch de grens tussen "echte" en "valse" rechters. Daarmee volgt hij een traditie die hij zelf onlangs bekritiseerde: de politisering van het rechtssysteem.

Als Polen wil terugkeren naar de rechtsstaat – zoals hij beloofde – moet Nawrocki het voortouw nemen en ophouden de Grondwet te gebruiken als wapen om de onhandelbaren te disciplineren. Want, zoals de geschiedenis van de Derde Poolse Republiek leert, zijn rechters doorgaans niet verantwoordelijk voor het afnemende vertrouwen in de wet. Degenen die denken dat ze die op hun eigen manier kunnen schrijven, zijn verantwoordelijk.

Bron:    wiesci24.pl przez  Cezary Nowak     język po Polsku

[Pieszyce]

De president van de weigeringen: Karol Nawrocki en zijn kruistocht tegen onafhankelijke rechters

Cezary Nowak
12 november 2025

Het besluit van Karol Nawrocki om de benoeming van 46 rechters te weigeren, is een van de meest confronterende gebaren tegen de rechterlijke macht in jaren. In naam van de verdediging van de "constitutionele en juridische orde" schendt Nawrocki die orde zelf – althans, dat beweren constitutionalisten en regeringsvertegenwoordigers. Dit is niet zomaar een geschil over juridische interpretatie. Het is een poging om de grenzen van de bevoegdheden van het staatshoofd te verleggen en een nieuwe stap in de richting van een politieke oorlog met de regering.

"Wat de president zei, is een poging om de constitutionele beginselen van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in twijfel te trekken", aldus regeringswoordvoerder Adam Szłapka, in een reactie op Nawrocki's woorden. Het is een sterke beschuldiging, maar niet ongegrond. De verklaring van de president, waarin hij aankondigt dat hij "geen rechters zal benoemen of bevorderen die de constitutionele en juridische orde in twijfel trekken", klinkt als een openlijke aanval op de onafhankelijkheid van de derde macht van de overheid.

Hoewel Nawrocki spreekt over het verdedigen van de grondwet, claimt hij in werkelijkheid het recht om deze te interpreteren. Rechters hebben volgens hem een loyaliteitsplicht, niet aan de wet, maar aan de president – degene die benoemt en bevordert. "Ik maak vandaag gebruik van dit recht – ik weiger 46 rechters te benoemen", zei hij trots, alsof hij zich niet bewust was van het feit dat de grondwet hem niet het mandaat geeft om de meningen van rechters te beoordelen.

Szłapka wijst erop dat rechters het grondwettelijk recht hebben om de status van andere rechters in gerechtelijke uitspraken ter discussie te stellen. "Er zijn uitspraken van Europese rechtbanken hierover, er zijn uitspraken van Poolse rechtbanken hierover", herinnert de regeringswoordvoerder eraan. De beslissing van de president lijkt dus een daad van politieke usurpatie: het staatshoofd straft rechters voor het toepassen van Europees recht en uitspraken van het HvJ-EU, die hij zelf herhaaldelijk "buitenlandse inmenging" heeft genoemd.

Politici van de regeringscoalitie hebben zich uitgesproken naar aanleiding van de beslissing van de Nawrocki. Eén woord komt steeds terug in hun verklaringen: vernietiging. "Karol Nawrocki op zijn best. Eerst viel hij de veiligheid van ons vaderland aan, nu heeft hij de oorlog verklaard aan het Poolse rechtssysteem", schreef Krzysztof Śmiszek.

Senator Tomasz Grodzki merkte op zijn beurt ironisch op: "De weigering van officierspromoties, nu de weigering om 46 rechters te beëdigen. Misschien is het tijd dat voormalige presidenten – inclusief degenen die met oppositieregeringen hebben samengewerkt – aan de heer Nawrocki uitleggen wat het betekent om een president te zijn, geen vernietiger."

Deze opmerkingen delen een gemeenschappelijke diagnose: Nawrocki treedt niet langer op als constitutionele arbiter, maar als politieke actor. Zijn beslissingen zijn bedoeld om de regering aan te vallen, niet uit principe, maar uit wraak.

Het woord "usurpatie" duikt steeds vaker op in het publieke debat. Szłapka sprak er openlijk over: "De verklaring van Nawrocki zelf toont een poging om zijn gezag te usurperen. (...) De rechterlijke macht in Polen moet onafhankelijk zijn van andere takken van de overheid, rechters zijn onafhankelijk, rechtbanken zijn onafhankelijk, en elke poging om dit in twijfel te trekken is simpelweg usurpatie."

Deze zin markeert de kern van het conflict: Nawrocki lijkt de logica van voorgaande jaren te herhalen, waarin het presidentschap een instrument was voor politieke terughoudendheid tegen de regering. Het verschil is dat deze terughoudendheid vandaag de dag een stormram is geworden.

Officier van justitie Ewa Wrzosek stelde een vraag die in deze context bijzonder sterk resoneert: "Wat als onder degenen die de president vandaag weigert te benoemen jonge rechters zijn? Zou het kunnen dat hij, net zoals hij eerder weigerde jonge officieren tot eerste officieren te benoemen, nu spelletjes speelt met jonge advocaten?" Deze vraag onthult de essentie van het conflict: Nawrocki gebruikt de benoemingsbevoegdheid niet als een instrument van de staat, maar als een instrument van politieke vernedering.

Het is moeilijk om niet de indruk te krijgen dat Nawrocki te ver gaat in zijn streven de regering te schaden. Hoewel zijn retoriek spreekt van "het verdedigen van de grondwet", lijkt zijn praktijk op een poging om elk gebied dat aan presidentiële controle ontsnapt, te torpederen. Dit is niet langer slechts een conflict van bevoegdheden – het is een strategie die de staat zou kunnen verlammen.

Nawrocki, die geacht werd de hoeder van de grondwet te zijn, wordt nu de gevaarlijkste tolk ervan. In naam van "constitutionele en juridische orde" verergert hij de chaos waarvoor hij zogenaamd waarschuwt. Een regering die rechters wantrouwt, wantrouwt ook burgers. En in Polen, waar elke presidentiële beslissing een politieke klap is, is de rechtsstaat misschien niet meer dan een loze belofte op papier.

Bron:    wiesci24.pl przez  Cezary Nowak     język po Polsku

[Pieszyce]

"De Kononowicz-doctrine in het presidentieel paleis." Tusk bekritiseert Nawrocki

Cezary Nowak
12 november 2025

Premier Donald Tusk kon niet onverschillig blijven voor de beslissing van president Karol Nawrocki om de benoeming van 46 rechters te weigeren. Hij rechtvaardigde zijn beslissing door te stellen dat ze "de constitutionele en juridische orde van de Republiek Polen in twijfel trekken". In een kort maar bot bericht op Platform X schreef de regeringsleider: "Dus er is niets – of de Kononowicz-doctrine in het presidentieel paleis."

Een treffender samenvatting is moeilijk te vinden. In één zin vatte Tusk samen wat veel juristen en commentatoren al maanden zeggen: dat de president, in plaats van een stabiliserende rol te vervullen, de voorkeur geeft aan vernietiging. "Opdat er niets zal zijn" – deze zin, ironisch genoeg ontleend aan de verkiezingscampagne van twaalf jaar geleden, omvat een diagnose van Nawrocki's hele presidentschap: ontkenning, blokkade, een gebaar van politieke vergelding.

Tijdens de toespraak van woensdag kondigde Karol Nawrocki aan dat hij weigerde 46 rechters te nomineren, die hij ervan beschuldigde "de constitutionele en juridische orde van de Republiek Polen" in twijfel te trekken. "Elke rechter die door de president van de Republiek Polen wordt voorgedragen, is een rechter van de Republiek Polen. Het is het prerogatief van de president om te nomineren, maar hij kan deze nominaties ook weigeren. Ik maak vandaag gebruik van dit recht", verklaarde hij.

Zijn beslissing was echter niet slechts een formeel gebaar. Het was een politiek signaal dat het presidentieel paleis van plan is zijn eigen oorlog te voeren tegen de regering en sommige leden van de rechterlijke gemeenschap. "Ik zal degenen die naar de kwade fluisteringen van minister van Justitie Waldemar Żurek luisteren niet nomineren,"voegde de president eraan toe, de taal van insinuaties en persoonlijke aanvallen herhalend die hij al jaren kent.

Op deze manier plaatst Nawrocki zich niet alleen boven de regering, maar ook boven de grondwet. In plaats van een bewaker van principes hebben we een arbiter van loyaliteit, die bepaalt wie een "ware rechter van de Republiek Polen" is en wie naar verluidt de staat verraadt door zich te beroepen op uitspraken.

Het is niet de eerste keer dat Donald Tusk zo hard reageert op de beslissingen van het staatshoofd. Maar deze keer heeft zijn opmerking een unieke lading. Het is niet zomaar een kwaadaardige repliek – het is een politieke aanklacht tegen de president, die, zoals politici van de Burgercoalitie beweren, het proces van hervorming van het rechtssysteem probeert te saboteren.

Zoals de premier suggereert, heerst in het presidentieel paleis de doctrine van vernietiging: het is beter om te blokkeren dan om samen te werken; Het is beter om te weigeren dan te praten; het is beter om de regering aan te vallen dan een compromis te zoeken. In die zin bekritiseert Tusk niet alleen Nawrocki's gebaar; hij diagnosticeert ook het politieke nihilisme van de president, die constitutionele prerogatieven gebruikt als middel voor wraak.

Na de persconferentie van de president sprak ook Zbigniew Bogucki, hoofd van zijn kanselarij, in een poging de toon van de beslissing te verzachten. "De president weigerde rechters te nomineren voor hoge rechterlijke functies – voor hogere rechtbanken. (...) Deze rechters zullen blijven rechtspreken. Ze zullen simpelweg niet bevorderd worden," legde hij uit.

Deze uitleg is echter niet geruststellend. Als het weigeren van bevorderingen een instrument wordt om rechters te disciplineren, slaat de staat een pad in waarvan het moeilijk is terug te keren. De rechterlijke macht wordt afhankelijk van het oordeel van één persoon. In die logica is de grondwet geen garantie voor onafhankelijkheid – het is een voorwendsel voor selectie.

In deze context sloeg Tusk, met zijn bondige stijl, de spijker op zijn kop. "Dus dat er niets is" is niet zomaar satire. Het is een waarschuwing tegen een systeem waarin de president niets teruggeeft. Er is geen visie op hervorming, geen plan, alleen maar blokkades.

Vanuit politiek perspectief is Nawrocki's besluit een gebaar gericht aan de regering, niet aan de rechtbanken. Het ontneemt de minister van Justitie de mogelijkheid om een normaal promotieproces te implementeren, waardoor de daaropvolgende instellingen worden verlamd. Voor burgers betekent dit één ding: langdurige procedures, een tekort aan rechtbankpersoneel en organisatorische chaos.

De premier, die snel en openlijk reageert, geeft een andere boodschap af: dat de regering de verdere ontmanteling van staatsstructuren niet zal toestaan door een president die "vanwege een gebrek aan visie op het staatsbeleid kiest voor een lockdownbeleid".

Tusk spreekt – in tegenstelling tot critici – in dit geval niet de taal van de oppositie, maar de taal van instellingen die proberen normaal te functioneren. Want nu het presidentiële paleis de 'Kononowicz-doctrine' invoert, moet iemand hen eraan herinneren dat de staat niet bestaat om leeg te zijn, maar om te functioneren.

Bron:    wiesci24.pl przez  Cezary Nowak     język po Polsku