Er zijn geen heilige huisjes. Żurek en het einde van het tijdperk van de onaanraakbaren

[Pieszyce]

Er zijn geen heilige huisjes. Żurek en het einde van het tijdperk van de onaanraakbaren

Cezary Nowak
13 oktober 2025

"Ik kan alleen maar mijn excuses aanbieden aan alle Poolse burgers dat dergelijke situaties zich voordoen", aldus Waldemar Żurek in Luxemburg, in een reactie op de zaak van de rechter uit Warschau, Jakub Iwaniec. Hoewel zijn woorden onmiddellijk woede opwekten bij verdedigers van het oude systeem, vat deze zin de essentie van de nieuwe realiteit samen: in Polen bestaan er na de PiS-regering geen onaanraakbare kasten meer.

Volgens informatie van het Openbaar Ministerie in Zamość zou Jakub Iwaniec een verkeersongeval hebben veroorzaakt door onder invloed te rijden. Een blaastest wees 0,96 mg alcohol per liter uitgeademde lucht uit, oftewel bijna twee promille. Daarnaast werd er bloed bij hem afgenomen voor verder onderzoek.

Volgens woordvoerder Rafał Kawalec van het Openbaar Ministerie "was de bestuurder van het voertuig Jakub I." Het incident vond 's avonds plaats in de buurt van Krasnystaw. Het voertuig botste tegen een andere auto, maar niemand raakte ernstig gewond. De schade was echter aanzienlijk genoeg voor de politie om in te grijpen.

De zaak werd onmiddellijk overgedragen aan de afdeling Interne Zaken van het Openbaar Ministerie, dat zaken behandelt waarbij ambtenaren, waaronder rechters, betrokken zijn. Normaal gesproken zou dit betekenen dat de procedure voor opheffing van de immuniteit snel van start gaat, maar in dit geval – zoals Żurek zich herinnerde – doemde er een muur op: "De poging om de immuniteit van rechter Iwaniec op te heffen is al eens mislukt bij het Hooggerechtshof, omdat er zogenaamde neo-rechters rechtspraken."

Diezelfde dag publiceerde rechter Iwaniec een verklaring van zijn advocaat, Michał Skwariński, op de X-portal (voorheen Twitter). De advocaat verzekerde dat zijn cliënt "niet de auto bestuurde, maar passagier was." Volgens deze versie werd Iwaniec door een vriend weggevoerd en werd hij gearresteerd  "op zijn terrein, niet in zijn auto".

Bovendien beschuldigde Skwarzyński het Openbaar Ministerie van politieke actie. "Het Openbaar Ministerie was meer geïnteresseerd in het beveiligen van de apparatuur van de rechter, het doorzoeken van zijn huis en zijn persoon, in strijd met zijn immuniteit. (...) De telefoon van de rechter werd in beslag genomen, ondanks dat deze gegevens bevatte die onder het verschoningsrecht van advocaat-cliënt vielen", schreef de advocaat.

Het verhaal van de verdediging was dus duidelijk: het ging niet om een ongeluk, maar om een "jacht" en een "poging om de correspondentie van de rechter in beslag te nemen". Deze uitleg werd snel opgepikt door media die gunstig stonden tegenover het voormalige regeringskamp.

"Dit is een schandaal en een aanval op de rechter", tiert aanklager Michał Ostrowski, Ziobro's voormalige plaatsvervanger, die inmiddels geschorst is. Dit is een typisch tafereel uit het Poolse debat na 2023: wanneer iemand van de vorige regering de gevolgen ondervindt, verschijnt er onmiddellijk een koor van advocaten dat het "repressie" noemt.

Het probleem is dat rechter Iwaniec geen symbool van onafhankelijkheid is, maar eerder een man die jarenlang heeft meegewerkt aan de opbouw van een door de partij gerund rechtssysteem. Hij was een van de personen die betrokken waren bij het zogenaamde haatschandaal – een interne operatie gericht op rechters die kritiek hadden op de "hervormingen" van Zbigniew Ziobro.

Toen Waldemar Żurek werd belasterd, overgeplaatst en uit zijn functie werd ontheven, bleef Iwaniec stil. Nu de situatie is omgedraaid, eist hij plotseling empathie en gevoeligheid. Maar zoals Żurek zegt: "Er zijn geen heilige huisjes. Het maakt niet uit of iemand een pro-PiS-rechter was of een rechter van de Republiek Polen – iedereen moet ter verantwoording worden geroepen."

De verklaring van Żurek vanuit Luxemburg – kalm, zakelijk, maar toch vastberaden – legt de discrepantie bloot tussen de nieuwe en oude opvattingen over rechtvaardigheid. Voor Iwaniec en zijn omgeving was immuniteit een schild. Voor Żurek is het slechts een procedure die geen bescherming biedt tegen de waarheid. "Als alles bevestigd wordt, als het bewijs schuld aantoont, zal er een motie tot opheffing van de immuniteit komen", aldus de minister.

Hij beschuldigt niet en veroordeelt niet, maar hij laat de zaak ook niet onder het tapijt vegen. Dit is een nieuwe norm in een ministerie dat jarenlang politici heeft gediend, niet burgers.

De zaak-Iwaniec is meer dan zomaar een episode uit een dronken avond van een rechter. Het is een test of instellingen nu volgens principes kunnen functioneren, niet op basis van connecties.
Het Openbaar Ministerie van Zamość deed wat het had moeten doen: de zaak doorverwijzen naar een hoger niveau. De minister van Justitie schuwde de kwestie niet. En het publiek heeft – na jaren van manipulatie – eindelijk het recht om transparantie en verantwoording te eisen.

Iwaniecs verdediging, vol beschuldigingen van een "jacht", klinkt als een echo uit vervlogen tijden, toen elke poging om de regering ter verantwoording te roepen werd behandeld als een "politieke aanval". Tegenwoordig verliest deze taal aan kracht. Steeds meer Polen beseffen dat gelijkheid voor de wet geen wraak is, maar een onderdeel van de normaliteit.

Van vergelding is hier geen sprake. Het is een poging om een staat te herstellen die jarenlang pretendeerde een rechtssysteem te hebben. Żurek symboliseert wat er het meest ontbreekt in de Poolse politiek van vandaag: consistentie.
Hij zoekt geen applaus, doet geen blinde beschuldigingen, maar stelt duidelijk: "Iedereen die de wet heeft overtreden, zal zich verantwoorden – ongeacht het verleden."

En rechter Iwaniec? Zijn zaak is slechts een episode die iets veel diepers onthulde: een systeem van privileges dat jarenlang werd beschermd door immuniteit, loyaliteit en stilzwijgen. En het is precies dit systeem dat nu instort. Niet vanwege de politiek, maar omdat de wet eindelijk terugkeert.

Bron:   wiesci24.pl przez  Cezary Nowak     język po Polsku

[Pieszyce]

Gif of medicijn? Bogucki verdedigt een ziek systeem

Cezary Nowak
13 oktober 2025

"Minister Żurek probeert een stormram in de Poolse rechtsstaat te slaan", bulderde Zbigniew Bogucki op wPolsce24 Television. "Dit is geen medicijn, het is vergif voor het Poolse rechtssysteem."

Het is moeilijk een treffender citaat te vinden van een politicus die de afgelopen jaren een systeem heeft verdedigd waarin de wet een machtsmiddel was, niet de bescherming van burgers. Bogucki spreekt van "gif", maar vergeet eraan toe te voegen dat hij en zijn kring het Poolse rechtssysteem acht jaar lang hebben gevoed met een gif van afhankelijkheid, politieke benoemingen en moreel conformisme.

Het hoofd van de kanselarij van de president van de Republiek Polen, een voormalig gouverneur van West-Pommeren, verdedigt nu hartstochtelijk de zogenaamde "neo-rechters" – mensen benoemd door de gepolitiseerde Nationale Raad voor Justitie, wier rechtmatigheid niet alleen door EU-rechtbanken, maar ook door het Poolse Hooggerechtshof in twijfel wordt getrokken.

Bogucki beweert dat minister Żurek "een stormram in het systeem slaat". Ondertussen is dit "systeem", zoals de rechters zelf zeggen, al lang op klei gebouwd. En als er iets op een stormram lijkt, dan zijn het niet Żureks daden, maar eerder de cynische hervormingen van Zbigniew Ziobro, die het vertrouwen in de rechtbanken jarenlang hebben ondermijnd.

"Dit is geen medicijn, het is vergif", herhaalt Bogucki. Maar juist de arts die de ziekte begint te behandelen, krijgt de meeste klachten van degenen die jarenlang van de infectie hebben geleefd. Want nu, terwijl de nieuwe minister van Justitie het systeem van politieke benoemingen probeert te ontmantelen, verdedigen de voormalige begunstigden paniekerig hun status quo.

"Er zijn geen heilige huisjes", zegt Waldemar Żurek, die vanaf zijn eerste dag op het ministerie zijn prioriteiten duidelijk heeft geformuleerd: het herstellen van de transparantie in de rechterlijke macht, het aanpakken van het haatschandaal en het uitsluiten van ongrondwettelijk benoemde personen van de rechterlijke macht.

Żurek handelt niet blindelings. Hij rekent mensen niet af op hun opvattingen, maar handhaaft normen die in elke volwassen democratie gelden. En het feit dat politici als Bogucki dit "chaos" noemen, toont alleen maar aan hoe bang ze zijn voor echte orde.

De minister spreekt niet de taal van vergelding, maar van verantwoordelijkheid. "We moeten alle noodzakelijke procedures implementeren, maar ik kan Poolse burgers verzekeren dat er geen heilige huisjes zijn", herinnerde hij er onlangs aan, in een reactie op de zaken van rechters die hun macht misbruikten tijdens het PiS-tijdperk. Het is juist deze toon – kalm, zakelijk, niet-populistisch – die mensen zoals Bogucki, die gewend zijn aan telefonische rechtbanken en propaganda voor aanklagers, zo irriteert.

"De heer Żurek zal aftreden als hoofd van het ministerie van Justitie, en rechters die namens de Republiek Polen rechtspreken, zullen dat blijven doen," kondigde Bogucki aan, in een poging om als een staatsman te klinken. In werkelijkheid is het meer een wanhopige hoop van een man die weet dat de tijd van zijn partij voorbij is.

Ja, rechters zullen blijven rechtspreken – maar alleen degenen die legaal zijn benoemd. Degenen wier benoeming door politieke invloed is aangetast, moeten rekening houden met een screening. Want rechtspreken namens de Republiek Polen is geen privilege, maar een verantwoordelijkheid.

Bogucki spreekt van een "brandend Pools rechtssysteem." Het is een treffende metafoor, behalve dat het vuur niet door Żurek werd aangestoken, maar door mensen die er jarenlang olie op gooiden: minister Ziobro, zijn medewerkers, de woordvoerders van de partij en presidentiële functionarissen. Wanneer iemand vandaag de dag probeert dit vuur te blussen, horen we beschuldigingen van "het ontmantelen van de staat".

Zbigniew Bogucki vertegenwoordigt een wereld die het einde van de straffeloosheid niet kan accepteren. Een wereld waarin de minister van Justitie een politiek toezichthouder had moeten zijn, geen bewaker van de wet.

Żurek daarentegen symboliseert de terugtrekking uit dit model. Hij, een van de meest vervolgde rechters van de afgelopen jaren, staat nu aan de kant van een systeem dat eindelijk eerlijk zou moeten functioneren. Niet met een "stormram", zoals Bogucki dreigt, maar stap voor stap, conform de procedure en de grondwet.

Het verschil tussen hen is fundamenteel: Bogucki gelooft in een staat die de overheid dient. Żurek – in een staat die de burger dient.

Wanneer Bogucki waarschuwt dat "Żurek zal verdwijnen en rechters zullen blijven rechtspreken", verraadt hij onbewust de angst van het hele voormalige rechtsapparaat: dat de verandering deze keer echt zal zijn, niet slechts retorisch. Want als de rechtsstaat daadwerkelijk terugkeert, zullen veel van deze "rechters van de Republiek" wel eens partijrechters kunnen blijken te zijn.

En dan zullen noch de kanselarij van de president, noch de retoriek over een "stormram" helpen. Want de geschiedenis van de Poolse rechtspraak begint opnieuw geschreven te worden – en dit keer niet door degenen die haar ooit hebben gebroken, maar door degenen die de moed hadden haar te herstellen.

Bron:  wiesci24.pl przez  Cezary Nowak     język po Polsku[/b]