Polen die pro-Israël was, stemt nu voor Palestina bij de VN

[Pieszyce]

Polen die pro-Israël was, stemt nu voor Palestina bij de VN

Polen heeft voor het eerst in een belangrijke stemming tegen Israël gestemd in de Verenigde Naties. En dit op een belangrijk moment in de Gaza-oorlog.

Gepubliceerd: 12.05.2024 07:06
Jerzy Haszczynski

De uitslag van de stemming van vrijdag in de Algemene Vergadering van de VN werd door de Israëlische diplomatieke chef Israël Katz "een prijs voor Hamas" genoemd.

Een overweldigende meerderheid van landen - 143 - steunde Palestina's aanvraag voor een volwaardig lidmaatschap van de organisatie en riep de VN-Veiligheidsraad, die over de zaak beslist, op om de aanvraag te heroverwegen (door een veto van de VS werd het daar onlangs verloren).

Polen steunde een resolutie bij de VN "die de rechten van Palestina vergroot".

Slechts negen landen stemden vrijdag tegen de Palestijnse motie, met 25 onthoudingen. 

Onder degenen die 'voor' stemden was Polen, wat de Israëlische diplomatie woedend maakte. Waaronder ambassadeur Yaakov Livny, die naast het argument van zijn baas over "het belonen van Hamas" (plus Iran) er één gebruikte: "Dit is een voortzetting van het door de Sovjet-Unie geleide anti-Westerse besluit uit 1988 om de zogenaamde Palestijnse staat te erkennen".

Ons Ministerie van Buitenlandse Zaken legde uit dat Polen de resolutie "die de Palestijnse bevoegdheden vergroot" steunde omdat het consistent is "met zijn eerdere standpunt over zelfbeschikking en soevereiniteit". Polen erkende immers de verklaring van Palestijnse onafhankelijkheid in 1988.

Verandering in Pools buitenlands beleid: Polen is tot nu toe een pro-Israëlische staat geweest

Het valt echter op dat de ondubbelzinnige steun voor Palestina bij de VN een nieuwigheid is in het Poolse buitenlandse beleid.

Polen was een pro-Israëlische staat aan het begin van deze eeuw, in wat de Amerikanen de Oorlog tegen (islamitisch) terrorisme noemen. Zo werd het gezien in de Arabische en bredere moslimwereld - als een nauwe bondgenoot van de VS, wiens nauwe bondgenoot Israël is.

En zo werd het gezien in de EU, waar het net lid van was geworden, waardoor het daar moeilijk was om Israël te veroordelen, bijvoorbeeld voor het ontwikkelen van Joodse nederzettingen in de bezette gebieden. Polen veroordeelde en boycotte ook VN-conferenties met de naam Durban, naar de stad in Zuid-Afrika waar de eerste in 2001 werd gehouden. Deze werden verondersteld bijeenkomsten te zijn gewijd aan de bestrijding van racisme en vreemdelingenhaat; in de praktijk waren het anti-Israël of antisemitische sabbatsdagen.

Zoals de Israëlische ambassadeur en het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken in verschillende contexten hebben gezegd, heeft Polen een Palestijnse staat erkend sinds het einde van de Volksrepubliek Polen. De ambassade van Polen bevindt zich vlak naast de residentie van de ambassadeur van de Verenigde Staten - de grootste bondgenoot van Israël.

Hoe heeft Polen eerder bij de VN gestemd over kwesties die belangrijk zijn voor Israël en Palestina?

Het is één ding om een land als pro-Israëlisch of pro-Palestijns te bestempelen, maar het is iets anders om het ook te doen - stemmen over belangrijke kwesties voor Palestijnen en Israëli's bij de Verenigde Naties. De eerste in deze eeuw was in 2011 en ging over het verlenen van het Palestijnse lidmaatschap van UNESCO (het VN-instituut voor onderwijs, wetenschap en cultuur).

Het was een succes voor de Palestijnen - voor het eerst zaten ze in een serieuze, echt internationale organisatie. Op dat moment stemden 107 landen voor toelating van Palestina tot UNESCO, 14 stemden tegen en 52 onthielden zich van stemming, waaronder Polen.

Een jaar later hield de Algemene Vergadering van de VN een nog belangrijkere stemming - over het toekennen van de status van niet-lidstaat als waarnemer in de organisatie, omdat Palestina daar eerder niet als staat was erkend, maar als entiteit. Deze keer stemden maar liefst 138 landen voor en slechts negen tegen - afgezien van Israël, de VS, Canada en Tsjechië waren dit voornamelijk kleine eilandstaten in de Stille Oceaan. Zich onthouden van stemming, zoals Polen deed samen met 40 andere landen, zou kunnen worden gezien als een gebaar naar Israël.

In 2017 kromp de groep landen die zich onthielden bij een andere stemming die belangrijk was voor Israëli's en Palestijnen nog verder. Het ging toen om een resolutie die werd aangenomen na de aankondiging van president Donald Trump dat de VS Jeruzalem zou erkennen als de hoofdstad van Israël.

Weliswaar waren 128 staten voor het nietig verklaren van elke verandering in de status van Jeruzalem, maar dat was minder dan in 2012 over de status van Palestina bij de VN, met nog negen tegenstemmers. Maar het aantal onthoudingen werd iets minder en vooral de samenstelling veranderde, met minder EU-landen die overbleven, omdat de meerderheid stemde dat Jeruzalem niet de hoofdstad van Israël kon zijn, waaronder Duitsland, dat om historische redenen een speciale houding heeft ten opzichte van de Joodse staat, een staat die het steunen van de veiligheid van Israël als zijn raison d'etre beschouwt.

Polen onthield zich van stemming, wat leek op een pro-Israëlisch gebaar. Het was het grootste land in de Unie dat dit deed. De Israëli's merkten dit echter niet op; in plaats daarvan prezen ze Roemenië, Tsjechië en Kroatië, die zich ook van stemming onthielden.

Een verandering in het Poolse standpunt. Vragen van minister Radosław Sikorski aan Israël

Nu geen pro-Israël gebaren meer. De verandering werd aangekondigd in een recente uiteenzetting van minister Radosław Sikorski. Hij vroeg of Israël "de mogelijkheid ziet van coëxistentie met een Palestijnse staat die Polen erkent, en zo niet - welke plannen het dan heeft voor de 5 miljoen Palestijnen wiens leven het beheerst?".

En hij benadrukte: "Polen veroordeelde de onaanvaardbare Israëlische aanval op het weerloze humanitaire konvooi van de World Central Kitchen organisatie, die resulteerde in de dood van een Pool, de heer Damian Soból," eraan toevoegend dat "zelfverdediging in een rechtvaardige zaak iemand niet ontslaat van verantwoordelijkheid voor zijn eigen daden en voor het breken van de wetten van de oorlog."

De Israëlische diplomatie heeft de verkeerde manier gekozen om te reageren op kritiek op het verloop van de oorlog in Gaza. Het heeft de indruk gewekt dat het niets anders rest dan critici te beschuldigen van antisemitisme.

Het is moeilijk te zeggen of de Israëlische aanval op het konvooi in Gaza de houding van Polen tegenover Israël het meest heeft beïnvloed. Maar het lijdt geen twijfel dat de reactie van ambassadeur Yaakov Livne op de Poolse reacties na de aanval de angst voor beschuldigingen van antisemitisme deed verdwijnen. Liwne nam het argument van antisemitisme tot het punt van absurditeit, in het proces - vooral helaas - waardoor de echte antisemieten het gevoel kregen dat hen meer werd toegestaan.

Wat is de toekomst van de Pools-Israëlische betrekkingen?

Antisemitisme is een unieke vorm van racisme. De strijd tegen antisemitisme, inclusief echt antisemitisme, wordt nu ook moeilijker gemaakt voor Israël door het feit dat de regering racisten heeft op de sleutelposities van minister van Financiën en minister van Veiligheid - Bezalel Smotricz en Itamar Ben Gewir. Vanuit het oogpunt van Polen kan een bijkomend probleem de minister van Buitenlandse Zaken zijn, Israël Katz, die een paar jaar geleden, toen hij hoofd diplomatie was in het andere kabinet van Benjamin Netanyahu, zei dat de Polen het antisemitisme uit hun moedermelk zoogden.

Met de huidige Israëlische regering zal het niet gemakkelijk zijn om de betrekkingen met Polen te herstellen. Zal het worden vergemakkelijkt door de VN-stemming van vrijdag? Eén aanwijzing is de reactie van David Harris, het voormalige hoofd van het American Jewish Committee, die bekend staat als de ambassadeur van het Joodse volk. Hij plaatste Polen (samen met onder andere Frankrijk, Spanje, België, Australië, Japan, Griekenland en Noorwegen) op een zwarte lijst van landen die hand in hand stemden met China, Rusland, Noord-Korea en Syrië. De lijst draagt de slogan: "Laten we niet vergeten".

Bron:    rp.pl przez Jerzy Haszczyński      język po Polsku