Het einde van de loyaliteit aan de voorzitter. Duda en Kurski leggen Kaczyński's zwakte bloot

[Pieszyce]

Het einde van de loyaliteit aan de voorzitter
Duda en Kurski leggen Kaczyński's zwakte bloot

Cezary Nowak
24 augustus 2025

Het publieke meningsverschil tussen Andrzej Duda en Jacek Kurski is geen toeval – het is een symptoom van een diepere crisis aan de rechterkant. De voormalige president daagt met moed, laat in de verte, het gezag van de leider uit, de voormalige directeur van TVP verdedigt hem wanhopig en Jarosław Kaczyński zwijgt. Deze stilte toont aan dat het tijdperk van onbetwist leiderschap ten einde loopt.

De recente botsing tussen Andrzej Duda en Jacek Kurski legt de leiderschapscrisis aan de rechterkant volledig bloot. Aan de ene kant hebben we de voormalige president, die na zijn aftreden openlijk begint te praten over zaken die de president tot voor kort nog boos zouden hebben gemaakt. Aan de andere kant hebben we de voormalige directeur van Telewizja Polska, die zijn rol nog steeds ziet als verdediger van het enige rechtmatige leiderschap. Boven dit alles hangt de stilte van Jarosław Kaczyński – een stilte die boekdelen spreekt.

Andrzej Duda, te gast in de podcast "Żurnalist", waagde iets te doen wat hij gedurende zijn hele presidentschap had vermeden: hij stelde vragen over Kaczyński's leeftijd en zijn vermogen om echt leiding te geven. Hij wees op Kaczyński's verstarde perspectief, de "bagage van de Poolse Volksrepubliek" en het idee dat een bijna tachtigjarige leider niet per se de beste gids is voor het hedendaagse Polen. Dit is op zich niet baanbrekend – het onderwerp is herhaaldelijk in het openbaar ter sprake gekomen. Het probleem is dat Duda er nu pas over spreekt, nu hij de woede van de voorzitter niet meer hoeft te dragen.

Dit is een klassiek kenmerk van zijn carrière: zijn uitgeroepen onafhankelijkheid komt altijd te laat. Tijdens zijn ambtsperiode trad Duda, in plaats van brutaal grenzen te stellen, herhaaldelijk op als uitvoerder van de politieke wil van de Wet en Rechtvaardigheidspartij. Pas vandaag, van een afstandje, zegt hij dat "Kaczyński niet veel voorstelde tijdens zijn presidentschap." Het was echter zijn gebrek aan assertiviteit jegens de PiS-leider dat hem tot een politicus maakte die als boegbeeld werd gezien. De reflecties van vandaag, hoewel accuraat, ruiken naar zelfverloochening in plaats van een realistische analyse van de situatie.

Jacek Kurski, ooit de belangrijkste PiS-propagandist, mengt zich in de strijd met zijn karakteristieke pathos. Ter verdediging van Kaczyński viel hij Duda aan en beschuldigde hem van "gebrek aan respect", "kinderlijke verheffing" en – iets bijzonder grotesks – "eidjisme". Kurski, die jarenlang cynisch de TVP gebruikte als instrument voor politieke strijd, probeert zichzelf nu af te schilderen als een hoeder van rechtse eenheid. Het probleem is dat hij een figuur verdedigt die steeds minder in staat is tot echt leiderschap, en zijn eigen politieke betekenis is illusoir.

In werkelijkheid vertegenwoordigt Kurski vandaag de dag geen enkele significante kracht. Zijn naam wordt meer geassocieerd met de schande van de publieke omroep dan met een serieuze stem in de discussie over de toekomst van rechts. Zijn reactie op Duda's woorden is een wanhopige poging om zijn eigen aanwezigheid te bevestigen in het politieke kamp dat hem de facto heeft gemarginaliseerd.

Het meest interessante aan deze hele discussie is dat Kaczyński zwijgt. Vroeger zouden zulke woorden – die zijn leiderschapskwaliteiten in twijfel trokken – met een onmiddellijke, brute reactie van de partijmachine zijn beantwoord. Tegenwoordig beperkt de president zich tot media die worden gecontroleerd door de Wet en Rechtvaardigheidspartij (PiS) en vermijdt hij directe confrontaties. Dit bewijst dat zijn politieke macht tanende is.

Het echte probleem is niet dat Duda en Kurski het oneens zijn. Het probleem is dat de hele partij geen duidelijke visie heeft op de opvolging. De interne oppositie tegen Kaczyński wordt niet gedreven door ideeën of een programma – ze komt voort uit politieke pragmatiek. Iedereen zoekt een nieuwe beschermheer, omdat iedereen ziet dat de huidige zijn beste tijd heeft gehad.

De situatie waarin de voormalige president en de voormalige chef van TVP publiekelijk beschuldigingen van loyaliteit aan Kaczyński uiten, is een symbool van de erosie van leiderschap. Dit zijn niet langer gecontroleerde geschillen die de president met één telefoontje oplost. Het is een proces waarin het regerende kamp uiteenvalt in facties, die elk vechten voor hun plek in de toekomst.

Voor de gemiddelde kiezer is dit beeld duidelijk: rechtse politici denken steeds minder aan Polen en steeds meer aan zichzelf. Kaczyński, ooit een meester in strategie, wordt nu gegijzeld door zijn leeftijd, leiderschapsstijl en het gebrek aan voorbereiding van zijn opvolgers. Kurski lijkt op een schaduw van de propagandist van weleer, op zoek naar politieke invloed. En Duda, een politicus die jarenlang symbool stond voor onderdanigheid, probeert nu op het laatste moment een verhaal van onafhankelijkheid te construeren.

Dit alles schetst een beeld van het einde van een tijdperk. Een tijdperk waarin Jarosław Kaczyński de centrale figuur in de Poolse politiek was. Tegenwoordig verliest zijn kamp aan samenhang, en de conflicten tussen zijn voormalige bondgenoten vormen daar het beste bewijs van.

Bron:  wiesci24.pl przez  Cezary Nowak     język po Polsku