Polexit via de achterdeur. Kaczyński tegen de wil van de meerderheid

[Pieszyce]

Polexit via de achterdeur. Kaczyński tegen de wil van de meerderheid

Cezary Nowak
15 september 2025

Jarosław Kaczyński probeert de Polen er opnieuw van te overtuigen dat zijn visie op Europa de enig mogelijke is. Dit keer spreekt hij niet rechtstreeks over Polexit – hij weet maar al te goed dat de meerderheid van de burgers ertegen is – maar schetst een verhaal over de "speciale status" van Polen in de Europese Unie. Dit moet klinken als een compromis, als het verdedigen van de soevereiniteit. In werkelijkheid is het niets meer dan Polexit via de achterdeur – een langzame terugtrekking uit de gemeenschap, in tegenstelling tot wat de Polen willen.

"De EU plant ingrijpende veranderingen... een nieuw Europees verdrag dat onze soevereiniteit radicaal zal beperken", zei Kaczyński in Kraków. Zulke woorden zijn bedoeld om angst en een gevoel van dreiging op te roepen. Toch zijn de meeste Polen zich er terdege van bewust dat juist het lidmaatschap van de EU ons veiligheid, ontwikkeling en invloed in de wereld biedt.

Jarenlang heeft Kaczyński een verhaal opgebouwd waarin Polen het eeuwige slachtoffer is van de "centralisatie van Brussel". In zijn toespraak van maandag herinnerde hij ons eraan dat "veel beslissingen over onze zaken niet in Warschau zouden worden genomen" als de huidige verdragsvoorstellen zouden worden uitgevoerd. Dit sentiment kan echter worden omgedraaid: tegenwoordig worden veel belangrijke beslissingen juist in Brussel genomen omdat Polen daar een stem heeft en zijn vertegenwoordigers daadwerkelijk kunnen deelnemen aan de besluitvorming.

Wat de PiS-leider "ongemakken" noemt, wordt door de meeste Polen gezien als alledaagse voordelen: vrijheid van reizen, EU-fondsen, investeringen in infrastructuur, consumentenbescherming. De angst voor Europa die Kaczyński ons probeert te verkopen is anachronistisch. En belangrijker nog, hij wordt niet door feiten ondersteund.

Het meest verontrustende idee is een "speciale status" voor Polen, naar het voorbeeld van Denemarken of Ierland. "Dit is een speciale status... een opt-out-status, wat betekent dat bepaalde staten vrijgesteld zijn van verplichtingen en hun soevereiniteit behouden in gebieden waar andere staten deze soevereiniteit afstaan aan EU-autoriteiten," legde Kaczyński uit.

Klinkt dat onschuldig? In de praktijk betekent dit de marginalisering van Polen, een afname van invloed en een terugtrekking naar de achtergrond. Denemarken kreeg zijn vrijstellingen decennia geleden, in een heel ander politiek tijdperk, en overweegt nu om ze te beperken omdat het voelt dat het aan belang inboet. In plaats van te streven naar een leidende positie in de EU, zou Polen vrijwillig terrein prijsgeven aan anderen.

"Deze kwalen zijn niet van dien aard dat ze ons tot de conclusie brengen dat we geen deel uit zouden moeten maken van de EU," verzekert Kaczyński. Maar kunnen we hem echt vertrouwen? Immers, al zijn bewegingen, elke politieke verklaring, hebben er jarenlang toe geleid dat Polen zich van Europa distantieert. Praten over een "speciale status" is een klassieke dubbelzinnigheid: officieel "vertrekken we niet", maar in de praktijk doen we steeds minder mee.

Dit is Polexit via de achterdeur – een langzaam, bijna onmerkbaar, maar consistent proces. Als gevolg daarvan zouden we wakker worden in een land dat formeel lid is van de EU, maar in werkelijkheid aan de rand staat, verstoken van invloed en kansen.

De peilingen zijn duidelijk: meer dan 80 procent van de burgers wil dat Polen lid wordt van de Europese Unie. Kaczyński weet dit heel goed, en daarom durft hij Polexit niet openlijk uit te roepen. Maar hij probeert de boodschap te verzachten door te praten over "het verdedigen van de soevereiniteit" en "een speciale status". Dit is gewoon slimme manipulatie. Want ware verdediging van de soevereiniteit betekent dat Polen een sterk en actief lid van de gemeenschap is. Soevereiniteit is het vermogen om beslissingen te beïnvloeden die heel Europa vormgeven, niet het zich terugtrekken uit het speelveld.

"Het gaat er niet om te zeggen 'er kan niets aan gedaan worden'", zei de PiS-leider. Maar zijn voorstel leidt precies hiertoe: passief klagen, isolement en uiteindelijk politieke hulpeloosheid. In een wereld waar allianties en samenwerking tellen, kiest Kaczyński voor eenzaamheid en wantrouwen. Dit beleid tart alle logica en druist in tegen de Poolse belangen. En belangrijker nog, het druist in tegen de wil van het volk. Jarosław Kaczyński weet dat een openlijke Polexit politieke zelfmoord zou zijn. Daarom probeert hij hetzelfde op een andere manier – door de banden te verzwakken, de illusie van een "speciale status" te creëren en angst voor Europa aan te wakkeren.

Maar Polen willen niet alleen zijn. Ze willen deel uitmaken van het Westen, ze willen de veiligheid en ontwikkeling die de EU biedt. En juist deze alledaagse wijsheid van burgers, niet de politieke spelletjes van de PiS-leider, is de grootste garantie dat Polexit – zelfs als het met witte handschoenen wordt uitgevoerd – nooit zal slagen.

Bron:   wiesci24.pl przez Cezary Nowak    język po Polsku