Tusk bracht de studenten aan het lachen. En de Wet en Rechtvaardigheid Partij (PiS) was in rep en roer

[Pieszyce]

Tusk bracht de studenten aan het lachen
En de Wet en Rechtvaardigheid Partij (PiS) was in rep en roer

Cezary Nowak
4 oktober 2025

Donald Tusk heeft iets waar zijn politieke tegenstanders alleen maar jaloers op kunnen zijn: een talent voor een luchtige grap die raakt en de stemming opvrolijkt.

Tijdens zijn toespraak aan de Maritieme Universiteit van Gdynia sprak de premier niet alleen over serieuze zaken – de rol van de Oostzee en de toekomst van Poolse havens – maar maakte hij ook een grap die meteen viraal ging. En hoewel de studenten er met een glimlach op reageerden, moest de Wet en Rechtvaardigheid Partij (PiS) intern actie ondernemen.

Toen hij het publiek toesprak, herinnerde de premier zich een van Donald Trumps eerste beslissingen na zijn aantreden als president van de VS: de absurde poging om de Golf van Mexico te hernoemen tot "Amerikaanse Golf". Tusk, bekend om zijn ironische gevoel voor humor, liet de kans niet voorbijgaan. "Meneer de rector, vergeef me. Als vooraanstaand cartograaf zal ik de namen van zeeën niet veranderen, hoewel het tegenwoordig in de mode is om de namen van zeeën en baaien te veranderen, maar ik durf het niet," verklaarde hij.

Hij voegde eraan toe met zijn kenmerkende clou: "De toekomst van de Poolse Oostzee zal in uw handen, hart en verstand worden bepaald. In het noorden hebben we de Witte Zee en in het zuiden de Rode Zee – laat de Oostzee dankzij u een rood-witte zee worden."

Dit fragment uit de toespraak verspreidde zich snel via sociale media. Tusk toonde zijn vermogen om grappen te maken en tegelijkertijd een belangrijke boodschap over te brengen. Zijn clou was immers niet alleen een prettige opsteker voor studenten. Het was ook een metafoor voor patriottisme en de verantwoordelijkheid van de jonge generatie voor de toekomst van het land.

Ter herinnering: in januari 2017 kondigde Donald Trump inderdaad de naamswijziging van de Golf van Mexico aan. "We zijn van plan de naam van de Golf van Mexico te veranderen in de Amerikaanse Golf, die een prachtige cirkel vormt. Hij beslaat een groot gebied. Amerikaanse Golf, wat een prachtige naam, en hij is toepasselijk. Heel toepasselijk," zei hij destijds. De absurditeit van deze beslissing is tot op de dag van vandaag een symbool van politieke grilligheid.

Door dit verhaal naast de Oostzee te plaatsen, speelde Tusk met dubbelzinnigheid. Aan de ene kant spotte hij met de praktijk van "naamsverandering" voor politieke doeleinden. Aan de andere kant toonde hij aan dat het Poolse patriottisme dergelijke trucs niet nodig heeft. De Oostzee hoeft niet hernoemd te worden om een "rood-witte zee" te worden – het zijn alleen de Polen die het potentieel ervan verstandig benutten.

Het is geen geheim dat Tusk met zijn grappen de zaal op stelten zet. Maar hij kan zijn tegenstanders ook met één zin op de zenuwen werken. Binnen de Wet en Rechtvaardigheid partij (PiS) wordt de humor van de regeringsleider al jaren gezien als een klap in het gezicht. Waarom? Omdat het hun ernst en pompeuze retoriek kwetst. Jarenlang hebben PiS-politici Polen omschreven als een belegerde vesting, zonder ruimte voor een glimlach of afstandelijkheid.

Ondertussen kan Tusk in slechts enkele zinnen aantonen dat het mogelijk is om over belangrijke zaken te praten en tegelijkertijd met taal te spelen en spanningen te verminderen. Denk maar aan hoe hij ooit reageerde op de spot van politieke tegenstanders in Brussel. Nu, thuis, maakt deze stijl een comeback – en het lijkt te werken.

"Laat de Oostzee dankzij jou een zee van rood en wit worden" – deze zin is niet zomaar een grap, het is ook een slogan die jongeren natuurlijk aanspreekt. In dit verhaal wordt de Oostzee een metafoor voor de toekomst van Polen. En hoewel Tusk het als grap vertelde, is het moeilijk te missen dat het om iets diepers gaat: laten zien dat patriottisme kan worden gecombineerd met openheid, dat het mogelijk is om luchtig over grote zaken te praten.

Het contrasteert ook met de stijl van de Wet en Rechtvaardigheid partij (PiS), die jarenlang het publiek angst aanjoeg en Polen in een sombere toon afschilderde. Geen wonder dat hun gelederen woedend waren toen premier Tusk met één zin studentenglimlachen en media-aandacht kreeg.

Niet elke politieke grap maakt kans om deel uit te maken van het collectieve geheugen. Maar deze heeft alles wat je nodig hebt: een verwijzing naar internationale gebeurtenissen, een snufje ironie en een sterk patriottisch accent. Donald Tusk heeft opnieuw bewezen dat hij emoties kan bespelen – niet door te schreeuwen en angst aan te jagen, maar door intelligente humor.

En misschien is dat wel precies wat zijn tegenstanders het meest kwetst. Want als Tusk grappen maakt, lacht het publiek, terwijl de partij Recht en Rechtvaardigheid de tanden op elkaar klemt.

Bron:   wiesci24.pl przez  Cezary Nowak     język po Polsku