De president is verantwoordelijk voor "elke beslissing". Nawrocki uit opnieuw dreigementen

[Pieszyce]

De president is verantwoordelijk voor "elke beslissing"
Nawrocki uit opnieuw dreigementen in plaats van de staat op te bouwen.

Cezary Nowak
17 november 2025

Het interview van Karol Nawrocki voor b]"Do Rzeczy"[/b] laat eens te meer zien dat de huidige "president", in plaats van de politieke situatie in het land te stabiliseren, liever de rol speelt van een arbiter die de spelregels bepaalt. En dat zijn favoriete instrument niet de dialoog is, maar dreigementen. "Als dit niet gebeurt (...), ben ik bereid elke beslissing te nemen," herhaalt Nawrocki, alsof de staat een podium is voor een individuele prestatie, niet een gezamenlijk institutioneel project.

Dit is kenmerkend voor de stijl van Nawrocki: veel draait om "verantwoordelijkheid", nog meer om "rol", en het minst om feiten. Nawrocki probeert zichzelf af te schilderen als de hoeder van de staat, maar hij doet dat op een manier die meer lijkt op politieke chantage dan op constitutioneel gezag. Zijn verklaring over de begroting – "Ik ben bereid elke beslissing te nemen" – is geen uiting van voorzichtigheid, maar een voorbode van de instrumentele behandeling van een wet die het functioneren van de hele staat bepaalt.

Nawrocki stelt trots dat hij "zijn rol zonder premier Donald Tusk vervult." Dit is een opvallende bekentenis, omdat het constitutionele model samenwerking veronderstelt, niet zelfredzaamheid. De president is geen solitair heerser of keizer over het systeem. De bewering dat samenwerking "alleen plaatsvindt wanneer nodig en wanneer we het eens zijn" legt een denkwijze bloot die weinig te maken heeft met het principe van de scheiding der machten en veel met de particularistische logica van "Ik ben het eens, dus werk ik samen."

De meest symptomatische zin is echter deze: "Als de kring rond de premier van mij verwacht dat ik alles accepteer wat de parlementaire meerderheid te binnen schiet, dan is dat niet de essentie van mijn rol." Het probleem is dat de parlementaire meerderheid geen dingen "verzint", maar een democratisch mandaat uitvoert. En de president is niet in de positie om alles wat hem politiek mishaagt te vetoën.

Nawrocki bouwt een verhaal op over zichzelf als verdediger van de Polen tegen hun eigen staat. Dit is een strategie die bekend is uit zijn vorige presidentschap – en even gevaarlijk.

De president dreigt het begrotingsvoorstel voor te leggen aan het Constitutioneel Hof, en rechtvaardigt dit met de vermeende erbarmelijke staat van de overheidsfinanciën. Hij zegt: "De staat van de overheidsfinanciën is verschrikkelijk", en voegt er vervolgens aan toe dat "de belangrijkste motivatie van de minister van Financiën wraak is". Deze retoriek is ongepast voor een staatshoofd, of liever gezegd een commentator van de oppositie.

De verwachting dat de begroting zijn eigen willekeurige eisen zal weerspiegelen – "we moeten 5% van het bbp aan het leger besteden", "ik hoor berichten over onderfinanciering van de wetenschap" – is duidelijk. Het probleem begint wanneer de president aankondigt dat als hij geen begroting krijgt die is afgestemd op zijn visie, hij "elke beslissing zal nemen". Dit kan alleen worden geïnterpreteerd als een voorbode van een lockdown.

Nawrocki's presidentschap drijft steeds meer af naar een model waarin de president een wetgevingsknelpunt wordt – niet uit constitutionele noodzaak, maar uit politieke berekening.

Over het rechtssysteem hanteert Nawrocki een bijna paternalistisch narratief: "Ik denk dat ik het volledige scala aan opties van de president benut." Hij kondigt wetsvoorstellen aan "uiterlijk begin 2026" – anderhalf jaar vanaf nu – en een referendum als het parlement niet met zijn visie instemt.

Het gaat hier niet om het gezamenlijk creëren van hervormingen. Het gaat erom die van bovenaf op te leggen. De president oordeelt: "Rechters zijn geen politici, je kunt van een rechtszaal geen parlementaire kamer maken." Het probleem is dat zijn eigen acties – het blokkeren van de benoeming van 46 rechters – het proces in een ongekende mate hebben gepolitiseerd.

Nawrocki wil tegelijkertijd de architect, arbiter, controleur en laatste redmiddel van de hervorming zijn. Het is een visie op een presidentiële staat, maar dan zonder democratische legitimiteit.

De meest groteske zijn echter de verklaringen over het Europese beleid. De president zegt dat Polen "de leider in de betrekkingen tussen de EU en de VS" kan zijn en dat het zijn rol is om "de EU uit haar lijden te leiden". Hij betoogt dat "er misschien geen oorlog in Oekraïne zou zijn geweest als westerse leiders naar landen als Polen hadden geluisterd."

In deze visie verschijnt Nawrocki als een staatsman naar wie niet werd geluisterd – en daarom is de wereldorde ingestort. De realiteit is prozaïscher: een president die nauwelijks de relaties met zijn eigen regering beheert, stelt nu diagnoses en ambities voor die vergelijkbaar zijn met die van wereldmachten.

Dit is een politieke grootheidswaanzin, ondersteund door woorden, niet door daden.

Nawrocki's interview onthult één ding: hij behandelt het presidentschap als een instrument van druk. Hij bedreigt de begroting. Hij dreigt met een veto. Hij dreigt met een referendum. Hij bedreigt "elke beslissing".

Polen heeft een coöperatieve president nodig. En die heeft hij – een politicus die de rol van hoeder van de grondwet nog steeds verwart met de rol van absolute heerser.

Bron:   wiesci24.pl przez Cezary Nowak    język po Polsku