Brief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan het Paleis: Sikorski leert de president de basisbeginselen van EU

[Pieszyce]

Brief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan het Paleis:
Sikorski leert de president de basisbeginselen van de EU

Cezary Nowak
30 november 2025

Het meningsverschil over de koers van het Poolse Europese beleid legt steeds meer de spanningen bloot tussen het presidentieel paleis en de regering.

Hoewel deze verschillen normaal gesproken inherent zijn aan de logica van het naast elkaar bestaan van twee centra van uitvoerende macht, overschreed Karol Nawrocki's laatste toespraak in Praag, volgens het kabinet van Donald Tusk, de grens van politieke onverschilligheid. Radosław Sikorski, vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken, kondigde zelfs de noodzaak aan om een persoonlijke brief aan de president te sturen om "de basisbeginselen van het Poolse buitenlandse beleid te herinneren".

Het "Poolse programma voor de Europese Unie", dat Nawrocki presenteerde tijdens zijn bezoek aan Tsjechië, bleek een brandpunt. Tot de voorstellen van het staatshoofd behoorden de afschaffing van de functie van voorzitter van de Europese Raad en een krachtig verzet tegen – zoals hij het noemde – de toenemende centralisatie van de Gemeenschap. Deze woorden, hoewel consistent met de retoriek van sommige conservatieve kringen in Europa, spreken de lijn van de huidige regering duidelijk tegen. Het is geen wonder dat Sikorski er met groeiende irritatie op reageerde.

"Als de president zegt dat hij iets namens Polen voorstelt, impliceert hij dat dit een gezamenlijk standpunt is. En hij heeft dit met niemand besproken", benadrukte het hoofd van de Poolse diplomatie op TVN24. Hij voegde eraan toe dat de eisen van de president om Europese verdragen te wijzigen in tegenspraak zijn met het beleid van de regering, die een dergelijk initiatief niet voorziet. "Het wijzigen van de verdragen zou niet per se in ons belang zijn", benadrukte hij.

Dus deed Sikorski iets wat diplomaten doorgaans liever vermijden: publiekelijk een actie aankondigen die onder normale omstandigheden in stilte zou plaatsvinden. "Ik ben van plan de president hiervan in een persoonlijke brief op de hoogte te stellen, omdat iemand hem heeft misleid", zei hij, met de nadruk op het woord "op de hoogte stellen". Het signaal was duidelijk: volgens de interpretatie van het ministerie van Buitenlandse Zaken voert de president niet zozeer zijn eigen buitenlandse beleid, maar handelt hij op basis van onvolledige of verdraaide informatie.

Achter deze uitwisseling staan nog grotere belangen op het spel. Volgens Sikorski lijken sommige uitspraken van de president de fundamenten van de Poolse aanwezigheid in de EU te ondermijnen. "Als iemand zegt 'Ik ben vóór lidmaatschap', maar tegelijkertijd zegt 'de EU neemt onze soevereiniteit af', welke Pool zou er dan mee instemmen dat Polen zijn onafhankelijkheid verliest?" vroeg de minister retorisch. Volgens hem legt zo'n verhaal, hoewel verpakt in de taal van bezorgdheid voor de staat, in de praktijk "de psychologische en politieke basis voor het verlaten van de Europese Unie".

Dit is een ernstige beschuldiging, vooral in een land waar de overgrote meerderheid van de burgers pro-Europees blijft. Sikorski verzekerde ons stellig: "En onze regering zal dit niet laten gebeuren." Deze woorden waren bedoeld om ons eraan te herinneren dat de regering op belangrijke punten het Europese beleid voert en dat de president – hoewel hij bepaalde prerogatieven heeft – de strategische koers van het land niet in zijn eentje kan herdefiniëren.

In de praktijk zijn we echter niet zozeer getuige van een inhoudelijk geschil over de reikwijdte van de bevoegdheden, maar van een verschil in visie op de EU zelf. Nawrocki is duidelijk voorstander van een model van een Europa van natiestaten, met een sterke nadruk op soevereiniteit, wat hem identificeert met eurosceptische tendensen. Sikorski en het huidige kabinet geven echter de voorkeur aan een pragmatische aanpak: de positie van Polen binnen de structuren versterken, niet hun bestaan ondermijnen. Deze ideologische dissonantie wordt steeds duidelijker.

Zal de brief van de minister het perspectief van het paleis veranderen? Dat is moeilijk te zeggen. Wat wel zeker is, is dat deze correspondentie niet slechts een formaliteit zal zijn – het is de zoveelste stap in het geschil over wie de plaats van Polen in Europa werkelijk vormgeeft. En zal het Poolse buitenlandse beleid coherent blijven, of zal het steeds vaker via 'persoonlijke brieven' moeten worden bijgesteld?

Bron:    wiesci24.pl przez  Cezary Nowak     język po Polsku