Remmer in het paleis. Nawrocki blokkeert, Tusk speelt op veilig

[Pieszyce]

Remmer in het paleis. Nawrocki blokkeert, Tusk speelt op veilig

Cezary Nowak
15 december 2025

Het conflict tussen het "grote" en het "kleine" paleis is allang geen botsing meer over bevoegdheden of visies op de staat. Het lijkt steeds meer op een vertragingsspel, waarbij de ene partij probeert te regeren terwijl de andere haar vermogen bewijst om effectief te dwarsbomen. In dit raadsel speelt Donald Tusk nu de rol van een politicus die de internationale positie van Polen probeert te herstellen, terwijl Karol Nawrocki de rol speelt van een president wiens handelen vooral wordt bepaald door oppositie tegen de regering.

De vonk die de laatste episode van het conflict deed ontbranden, was Nawrocki's interview met Wirtualna Polska. Daarin verklaarde de president dat "de premier geen gerespecteerde speler is" onder buitenlandse partners. Dit is een ernstige beschuldiging, maar ook een handige – het maakt het mogelijk om de verantwoordelijkheid voor de moeilijke internationale situatie van het presidentieel paleis naar de ministerraad te verschuiven. Nawrocki ging nog verder en pochte over zijn eigen successen: "Ik doe wat ik kan op het internationale toneel. Omdat Donald Tusk er niet doorheen komt, ontwikkel ik formats zoals de Visegradgroep en het Drie Zeeëninitiatief."

Het probleem is dat dit verhaal steeds fragieler wordt wanneer het met de realiteit wordt geconfronteerd. De Visegradgroep verkeert al lange tijd in crisis en het Drie Zeeëninitiatief – ondanks zijn potentieel – is geen vervanging voor relaties met de belangrijkste spelers in de Europese Unie. Nawrocki beweert dat "we er tijdens een enkel bezoek aan het Witte Huis, aan president Donald Trump, in zijn geslaagd de Pools-Amerikaanse betrekkingen te stabiliseren." Dat klinkt indrukwekkend, maar in de diplomatiewereld bouwen eenmalige gebaren zelden duurzame veiligheid op. Het gaat meer om dagelijks, moeizaam werk en geloofwaardigheid, iets wat de president – gefocust op zijn interne conflict – niet kan omzetten in echte samenwerking met de regering.

Donald Tusks reactie was kort maar krachtig. "Het internationale spel draait vandaag de dag om hoge inzetten: de veiligheid van Polen en de onafhankelijkheid van Oekraïne. Als de president niet bereid of in staat is om te helpen, laat hem dan in ieder geval niet tegenwerken," schreef de premier op het X-portaal. Dit is niet zomaar een cynische repliek, maar een diagnose van de situatie. Nu het lot van de steun aan Oekraïne en de vorm van de Europese veiligheid op het spel staan, kan Polen zich de luxe van een permanente oorlog aan de top niet veroorloven.

Ondertussen lijkt Nawrocki het veto als een fundamenteel politiek instrument te beschouwen. In slechts vier maanden als president heeft hij 17 wetsvoorstellen geblokkeerd – meer dan al zijn voorgangers aan het begin van hun ambtstermijn. Dit is nauwelijks een teken van constructieve controle over de uitvoerende macht. Het is eerder een signaal: "Nee, omdat nee." De regering reageert met felle kritiek, de president met verdere blokkades, en het land raakt in een neerwaartse spiraal.

Dit is niet zomaar een journalistieke these. Uit de meest recente peiling van Wirtualna Polska blijkt dat maar liefst 76 procent van de kiezers deze aanpak steunt. De Polen zijn van mening dat het conflict tussen Tusk en Nawrocki "de staat verlamt en de implementatie van noodzakelijke hervormingen verhindert". Van hen antwoordde 34%"absoluut ja", terwijl 42% "eerder ja" antwoordde. Minder dan een vijfde van de respondenten was het er niet mee eens.

Deze cijfers zijn desastreus voor de president. Ze geven aan dat de publieke vermoeidheid met het conflict niet gelijk verdeeld is. Tusk – hoewel bekritiseerd – wordt gezien als iemand die probeert actie te ondernemen. Nawrocki komt steeds meer over als een lastpost, een politicus die zich richt op gebaren en verklaringen, maar zonder enig reëel vermogen tot samenwerking.

In een democratie is conflict natuurlijk. Het probleem begint wanneer het een doel op zich wordt. Een president die, in plaats van mee te werken aan het buitenlands beleid, de effectiviteit ervan meet aan het aantal veto's en mediaoptredens, versterkt de staat niet. Tusk heeft gelijk: als we niet naar hetzelfde doel toe kunnen spelen, moeten we in ieder geval geen eigen doelpunten maken.

Bron:   wiesci24.pl przez  Cezary Nowak    język po Polsku